Wszystko co powinieneś wiedzieć wiedzieć o podatku PCC!

Szukasz informacji na temat wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych? Nie wiesz w jaki sposób należy go opłacić? Chcesz potwierdzić termin w jakim ten podatek powinien zostać zapłacony?

Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz w naszym artykule.

Z tego artykułu dowiesz się także:

• w jakich sytuacjach płacimy podatek od czynności cywilnoprawnych
• ile wynosi podatek PCC
• kto i do kiedy musi go zapłacić

Podatek od czynności-cywilnoprawnych - co się zmienia?

31 sierpnia 2023 roku to data wejścia w życie nowelizacji przepisów dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Zwalnia ona z obowiązku zapłaty PCC kupujących pierwszy lokal mieszkalny i pierwszy jednorodzinny dom mieszkalny. Zniesienie podatku PCC dotyczy zakupu nieruchomości z rynku wtórnego.

Aby skorzystać ze zwolnienia od podatku, kupującym musi być osoba fizyczna, która nigdy wcześniej nie była właścicielem nieruchomości. Wyjątek obejmie osoby, które otrzymały w spadku maksymalnie połowę mieszkania lub domu.

Bez PCC można nabyć:

• prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość
• prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego

Zwolnienie z PCC przy nabyciu pierwszego mieszkania obowiązuje na mocy ustawy z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw. Przepisy zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw 31 lipca. Zapisy dotyczące PCC weszły w życie miesiąc po ogłoszeniu.

Co istotne, zwolnienie od podatku PCC nie obejmuje sprzedaży dokonanych przed 31 sierpnia 2023.

W wyniku uchwalenia omawianej nowelizacji, brak zwolnienia sprzedaży nieruchomości z PCC nie będzie automatycznie przemawiał za zastosowaniem stawki 2% od wartości przedmiotu transakcji. Ustawodawca postanowił skompensować wskazaną preferencję podatkową poprzez nałożenie podwyższonej stawki podatku dla sprzedaży nieruchomości nabywającemu udziały lub prawo własności do piątego i więcej mieszkania lub domu.

Jak wskazano w art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a w związku z art. 7a ust. 1 ustawy o PCC (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2024 r.) 6% stawka podatku znajdzie w sytuacji od umowy sprzedaży zawartej z tym samym kupującym, gdy:

• nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo
• nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich.

Generalną zasadą jest, że PCC nie podlegają czynności cywilnoprawne w zakresie, w jakim są opodatkowane VAT. Po myśli art. 2 pkt 4) lit. b) ustawy o PCC z obszaru opodatkowania tą daniną są wyłączone umowy sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość (lub jej część) w sytuacji, gdy jedna ze stron umowy podlega zwolnieniu z VAT z tytułu tej transakcji.

Co to jest podatek PCC?

Podatek od czynności cywilno-prawnych (PCC) jest płatny przy zawieraniu wszystkich czynności opisanych w kodeksie cywilnym m.in. umowy sprzedaży (np. nieruchomości), zamiany rzeczy i praw majątkowych (np. samochodu), umowy pożyczki, umowy darowizny, umowy dożywocia oraz ustanowieniu odpłatnej renty, jak również umowy o dział spadku, umowy majątkowej małżeńskiej, ustanowienie hipoteki czy też odpłatnego użytkowania itp. Podatkowi podlegają także zmiany tych umów, orzeczenia sądów i ugody, jeżeli powodują takie same skutki prawne, jak w/w czynności.

Pamiętaj, że podatek ten jest wymienny z podatkiem od towarów i usług [VAT]. Jeżeli zatem dana transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, to nie zapłacisz od niej już PCC. Przykładowo, deweloper sprzedaje nowe mieszkania ze stawką podatku VAT 8%, a lokale usługowe ze stawką 23%. W takim przypadku nabywca nie opłaca już podatku od czynności cywilnoprawnych.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli zawarcia umowy (np. sprzedaży nieruchomości) albo złożenia oświadczenia (np. o ustanowieniu ograniczonego prawa rzeczowego).

Jak zapłacić podatek PCC? Deklaracja i formularz

Co do zasady, podatnicy zobowiązani są do złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie do 14 dni od daty dokonania czynności powodującej obowiązek podatkowy. W tym samym czasie należy dokonać zapłaty należnego podatku. Właściwą w tym zakresie deklaracją będzie formularz PCC-3.

Jeżeli jednak dana czynność zawierana jest w formie aktu notarialnego obowiązków związanych z podatkiem PCC dopełni notariusz, pobierze od klienta należny podatek od czynności cywilnoprawnych, wpłaci na rachunek urzędu skarbowego i złoży za niego deklarację. W przypadku transakcji dokonywanych na rynku nieruchomości, najczęstszą formą rozliczenia omawianego podatku będzie zatem pobranie go przez notariusza wraz z taksą i innymi opłatami, np. opłatą za wpis w księdze wieczystej.

Podatek PCC - kto płaci?

Jak już wiemy, obowiązek podatkowy spoczywa na podatniku, to ta osoba uiszcza podatek, czy to osobiście, czy też za pośrednictwem płatnika (w tej roli występuje notariusz). Jak wszakże określić osobę będącą podatnikiem w danej czynności? Wszystko zależy od rodzaju umowy, i tak:

• przy umowie sprzedaży – na Kupującym,
• przy umowie zamiany – na obu Stronach umowy, obojętne jest zatem, która ze stron uiści podatek w całości, czy też zrobią to w częściach równych,
• przy umowie darowizny – na Obdarowanym,
• przy umowie dożywocia – na Nabywcy własności nieruchomości,
• przy umowie o dział spadku, zniesieniu współwłasności – na osobie nabywającej rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności,
• przy ustanowieniu użytkowania lub płatnej służebności – na osobie stającej się użytkownikiem lub ustanawiającej służebność,
• przy ustanawianiu hipoteki – na osobie składającej oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki,
• przy umowie pożyczki – na osobie biorącej pożyczkę,
• przy umowie spółki cywilnej (akty założycielskie) – na wspólnikach spółki, przy innych umowach spółek – na spółce.

Ile wynosi podatek PCC?

Podobnie, jak określenie podatnika, tak i stawki podatku określone są odrębnie dla każdego rodzaju czynności opodatkowanych omawianym podatkiem.

Przykładowo, dla umowy sprzedaży nieruchomości oraz rzeczy ruchomych (np. wyposażenia mieszkania) – wynosi 2% wartości rynkowej nieruchomości czy rzeczy, dla umów sprzedaży innych praw majątkowych – 1% wartości.

Co ważne, w tej kategorii znajdują się także prawa wynikające z umów dotyczących nieruchomości, na przykład umowy przedwstępnej bądź deweloperskiej – w przypadku bowiem umów zawieranych na rynku pierwotnym, prawo własności nieruchomości powstaje dopiero gdy nabywca zostanie wpisany do księgi wieczystej, do tego czasu zatem nie może sprzedać nieruchomości, a prawo wynikające ze wyżej wymienionych umów wynosi kolejno:

• dla umów pożyczki – 2% wartości pożyczki,
• dla ustanowienia hipoteki – przy ustanowieniu hipoteki o określonej kwocie – 0,1% tej kwoty, natomiast gdy kwota nie jest precyzyjnie określona, np. wskazano jedynie kwotę maksymalną – 19 zł. Drugi z przypadków dotyczy hipoteki, która niegdyś nosiła nazwę kaucyjnej,
• dla umowy spółki – 0,5 % wartości wkładów wniesionych do majątku spółki lub wartości kapitału zakładowego. Jeżeli zatem do spółki wniesiono aportem nieruchomość, to jej wartość wpłynie na wysokość kapitału zakładowego lub majątku spółki, a przez to również na wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych,
• dla umów o zniesienia współwłasności, umów darowizny, dożywocia, o dział spadku, umów zamiany – 2% wartości przy przeniesieniu praw własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, użytkowania wieczystego, itp., 1% wartości przy przeniesieniu innych praw majątkowych,
• dla umów ustanowienia odpłatnego użytkowania lub ustanowienia odpłatnej służebności, w tym gruntowej – 1% wartości tych praw.

Podatek od czynności cywilnoprawnych jest wyjątkowo skomplikowanym podatkiem. W zależności od rodzaju transakcji, inna będzie osoba podatnika oraz wysokość podatku, a także sposób jego uiszczenia. Szczęściem, większość transakcji na rynku nieruchomości odbywa się w formie notarialnej. To notariusz zadba o wykonanie obowiązków podatkowych ciążących na podatniku.

Sprzedaż mieszkania - podatek i inne opłaty Czytaj