Franczyza - czym jest i jakie są zalety takiego modelu współpracy?

Franczyza to coraz popularniejszy sposób prowadzenia działalności gospodarczej. W krajach zachodnich franchising znany jest już od dziesięcioleci – doskonałym przykładem są Stany Zjednoczone, ojczyzna franczyzy, gdzie pierwsze kroki stawiały największe na świecie marki, dynamicznie rozwijające się za sprawą tego modelu biznesowego. Czym jest franczyza? W jaki sposób franczyzodawca pomaga franczyzobiorcy odnieść sukces? Na te pytania odpowiemy w tym artykule.

Franczyza w Polsce rośnie z roku na rok. Coraz więcej przedsiębiorców decyduje się na zorganizowanie własnej jednostki franczyzowej w obrębie systemu sieciowego franczyzodawców, których marka jest silna i – jak może się wydawać – na stałe wpisana w polski biznes. Głównym założeniem franczyzowego modelu biznesowego jest udpostępnienie Franczyzobiorcy możliwości prowadzenia działalności gospodarczej pod szyldem Franczyzodawcy, którym najczęściej jest znana marka. W umowie franczyzy Franczyzodawca umożliwia Franczyzobiorcy wykorzystywanie marki, znaków towarowych oraz "know-how", czyli doświadczenia i wiedzy o prowadzeniu biznesu, na potrzeby jego własnej działalności. Franczyzodawca otrzymuje w zamian pośrednie lub bezpośrednie wynagrodzenie pieniężne, którym są:
   • opłata wstępna (jednorazowa – przy rozpoczęciu działalności),
   • opłata bieżąca (określony procent, zależny od wielkości obrotów Franczyzobiorcy).

Procedury i zasady franczyzy

Franczyza jest koncepcją, której funkcjonowanie oparte jest na ściśle określonych procedurach i zasadach. W ramach umowy Franczyzobiorca otrzymuje wszelkie prawa, dzięki którym mamożliwość prowadzenia swojego punktu franczyzowego. Mowa tutaj między innymi o prawie do korzystania ze znaków firmowych (handlowych), wspomnianego już "know-how", a także do wiedzy i wszelkich informacji związanych z prowadzeniem biznesu. Najczęściej informacje te oparte są o szkolenia przeprowadzone przez Franczyzodawcę oraz podręcznik operacyjny. Oprócz wspomnianych praw, Franczyzobiorca otrzymuje także ścisłe wytyczne dotyczące standardów wyposażenia oraz wystroju lokalu. Franczyzodawca oferuje również wsparcie marketingowe i operacyjne.

Franczyza – model oparty o współpracę

Główną cechą franczyzowego modeli biznesowego jest szeroko zakrojone wsparcie od samego początku trwania relacji między Franczyzodawcą a Franczyzobiorcą. Franczyzodawca dzięki swojemu doświadczeniu minimalizuje ryzyko oraz początkowe wydatki franczyzobiorcy. Doświadczenie to obejmuje między innymi praktyczną wiedzę o jak najefektywniejszym rozporządzaniu środkami oraz sposoby wyeliminowania niepotrzebnych wydatków. Warto wiedzieć, że Franczyzobiorca może liczyć na wsparcie jeszcze przed uruchomieniem placówki. Wsparcie na takim etapie obejmuje m.in. pomoc w wyborze lokalizacji oraz uzyskaniu tytułu prawnego do korzystania z lokalu, przygotowanie planu aranżacji, wykończenia, a nawet remontu. Franczyzodawca angażuje się również we wszelkie prace, któe są wymagane do uruchomienia jednostki Franczyzobiorcy. Franczyzodawca organizuje także szkolenia dla właścicieli i pracowników firmy. Szkolenia te dotyczą zazwyczej prowadzenia placówki, księgowości, marketingu czy zarządzania zespołem. Franczyzodawca jest też zobowiązany do napisania i przekazania franczyzobiorcy podręcznika operacyjnego ze szczegółowymi instrukcjami dotyczącymi prowadzenia działalności objętej umową franczyzy. Franczyzbiorca może też liczyć na to, że franczyzodawca przekaże mu cenne wskazówki dotyczące pozyskania środków z funduszy unijnych, urzędu pracy, banków czy firm leasingowych.
W przypadku umów z bankami i firmami leasingowymi, franczyzodawca, dzięki skali swoich działań, jest w stanie wynegocjować lepsze warunki finansowania.

Jeszcze więcej korzyści

Podejmowane przez Franczyzodawcę działania reklamowe i promocyjne – często organizowane na skalę krajową czy regionalną – są również wartą uwagi korzyścią dla Franczyzobiorcy. Dodatkowo Franczyzodawca, kupując towary w dużych ilościach może także wynegocjować lepsze ceny, co przekłada się na niższe wydatki franczyzobiorcy. Podpisując umowę franczyzy, Franczyzobiorca może czerpać korzyści z:

   • patentów,
   • znaków towarowych,
   • praw autorskich
   • tajemnic handlowych,
   • zastrzeżonych procesów i formuł Franczyzodawcy,
   • informacji rynkowych i doświadczeń Franczyzodawcy.

Franczyzodawca dzieli się informacjami rynkowymi i doświadczeniami ze wszystkimi franczyzobiorcami swojej sieci. Dzięki temu Franczyzobiorca ma możliwość korzystania z wiedzy, do której nie miałby dostępu – głównie ze względu na wysokie koszty przeprowadzenia badań rynkowych lub brak ich dostępności. Na uwagę zasługują również gwarancje terytorialne, świadczone na podstawie umowy franczyzy. Tego rodzaju gwarancja udzielana Franczyzobiorcy przez Franczyzodawcę chroni przed konkurencją ze strony innych franczyzobiorców tego samego systemu na określonym terytorium (wokół lokalu Franczyzobiorcy lub – jeśli jest to "franczyza ruchoma" – określonym zasięgu działania). Gwarancja terytorialna podlega jednak regulacjom prawnym dotyczącym ochrony konkurencji, może być więc kłopotliwe i powinno być przedmiotem porady prawnej. Franczyzobiorcy czerpią korzyści przede wszystkim z działania pod znanym szyldem oraz korzystają z reputacji marki, która zaistniała już na rynku. Podkreślmy, że nowe systemy franczyzowe będące na etapie utrwalania swojej pozycji rynkowej nie mają jeszcze mocnej, rozpoznawalnej marki. Decydując się na uczestnictwo w systemie początkującego Franczyzodawcy, który jest we wczesnym stadium rozwoju, niesie ze sobą wyższe ryzyko, niemniej jednak może okazać się dobrą decyzją.

Zagrożenia

Franczyza, jak każdy inny biznes, niesie ze sobą pewne zagrożenia. Wiele zależy od samych Franczyzobiorców. Przed założeniem działalności gospodarczej warto poddać szczegółowej ocenie swoje możliwości oraz krótko- i długoterminowe cele. Według badań przynajmniej połowa Franczyzobiorców (50%), którzy nie odnieśli sukcesu w modelu franczyzowym była odpowiedzialna za własne niepowodzenie. Pamiętajmy, że pomimo dostarczenia przez Franczyzodawcę gotowych narzędzi, struktur, wiedzy, informacji oraz "know how", czyli – mówiąc potocznie – biznesowego zestawu "zrób to sam", powodzenie jednostki franczyzowej zależy przede
wszystkim od umiejętności i zdolności samego Franczyzobiorcy.

Materiał opracowany przez eksperta portalu franczyzawpolsce.pl